By- Jamson –
Mihingte’ THEIHNA (knowledge) sang mahmahta hi. Hinapi in PILNA (wisdom) in niamkiak lam manoh hiaihiai hi. Theihna I chih leh pilna I chih akibangkei. Khovel siamsinna sangtaktak zou tengteng a pil a hipahkei uhi. THEIHNA pen PILNA ana hipahlou hi. I Laisiangthou in THEIHNA in mi a kisatheisak ana chiziau hi (1Kor. 8:1). I Toupa Jesu mahmah in a thugen za a zuite tuh MIPIL suangpi tung a innlam toh ana tehkhin hi (Matthai 7:24). Theihna in thilteng baihlamsakta a tutmun ah thilteng ngahtheih ahi phialta. Theihna asantak ziak in mahni a zonsuah a tawm mahmahta. Huaiziak in mihingte’n haksa zek kiphu peihnonlou a, hinkhua a banghiam haksazek ahong omchiang in a kibeidong pahpah hi. Theihna a sangluat ma in bel thilteng phial mahni a kizonkhiak leh sepkhiak ahivek phial. Huaiziak mah in mihingte’n dohzohna kihau a, I thilphutte apan in tampi kizilkhia hi. Tukni chiang in bel haksatna tuahte apan zil chih om mang nonlou hi. Huaiziaktak in a neu a lian in I hinkhua ah haksazek kiphu ngap nonlou hi. Haksa tuah khak sunsun chiang in pilna taksap ziak in beidong in a tawp kitung pahpah hi. Khovel hun haksa lak a ding i hihman un tuni in khamuanna thu tamlou gen lehang ka chi hi.
Hiai Bible tangkal nih “Toupa muangte tuh Zion tang hihliin vuallouh, khantawn a omgige diing bang ahi uhi. Tangte Jerusalem kiim a a-om bang un, Toupa tuh a mite’ kiim ah a om gige hi, tu akipan a khantawn dong in” (Sam 125:1-2; 35:5; Pau.3:5-6) chih pansan in Toupa muangte hamphatna, Toupa muangte a diing a bangzahta a khamuanna om hiam chih I kikum diing uh. Toupa muang I chih chiang in TOUPA a kingakna, a gen bangbang zui diing a kimanna leh zuihna ahi. Sappau ah Trust ahi a, huan hiai thumal kibatpih tuh rely, commit chihte ahi. Huaiziak in hiai a Toupa muang chih omzia tuh ‘Hapi bawlpa’n a hai diing honpe na inteh’ chia semlou a lupna tung a nek diing ngak pa toh kibanglou ahi chih I theih akiphamoh hi.
Thukhun Lui lai in Israelte tuh Toupa namtel ahihman un Toupa muang mite ana hi uhi (Deut. 7:6-8; 14:2; 2 Sam. 7:23). Tu Thukhun Thak hun ah Khristiante tuh Toupa muangte, amite I hita ua (1 Pet. 2:9), atate I hi uhi (1 Johan 3:1-3). Toupa’n a tate’ haksatna a kitheihmohbawl ngeikei. A haksatna uh leh a mangbatna uh theipih in huai apan suahtakna diing lampi a bawlsak hi (Exo. 3:7-10 sim in). Huan, Toupa’n hon limsak gige a I mangbatna tengteng a tung a nga diing in hon chi hi (1 Pet. 5:7).
Mi ahihna I theihchetlouhpi kimuang thei mawklou hi. I muantheihna diing in mibang chibang hihiam chih I theihchet masak a ngai. Tuabang deuh in Toupa I muan theihna diing in Toupa kua hihiam chih theihchet a kul hi. Eite’n I muan Toupa tuh lei leh vante siampa ahi. Lei leh vante siam I chih chiang in thiltengteng siampa, thiltengteng kipatna I chihna ahimai hi. Thukhun Lui leh Thukhun Thak in Toupa tuh thiltengteng siampa leh vaihawmpa ahihdan mun tamtak ah ana gen hi. Tuate lak a bangzah hiam I taklang diing…
“A tung in Pathian in lei leh vante asiam” (Genesis 1:1).
“Ezra in agen a, Nang nang kia mahmah Toupan a hi; Van, vante van a, sepaihte tengteng lei leh asung a thil om tengteng, tuipite leh asung ua om tengteng na bawl a, avek un na hawi a; van sepaihte’n nang ahon bia uhi” (Nehemia 9:6).
“Hiai thil bangkim lah ka khut a ka bawl ahi ngal ua, huchi in hiai thil bangkim ahong omta ahi, Toupa’n a chi…” (Isai 66:2).
“Amah ah bangkim siam ahi a, van a omte, lei a omte toh, muhtheihte, muhtheihlouhte toh, mangtutphahte, thuneihnate; bangkim amah siam ahi, amah a diing mah a siam ahi” (Kol. 1:16. Cf. Eph. 3:9; Kil. 4:11).
I muan TOUPA hiai a tung a I taklat bang ahi. Huaiziak in “TOUPA muangte tuh Zion tang hihlin vuallouh bang ahi” (Sam 125:1) uhi. Zion/Jerusalem tang kuan a sawiling zou a? Zion tang hihlin vual ahihlouh mahbang in TOUPA muangte tuh hihlin vuallouh in kip uhi. Hiai dikna nungzui masate tung ah alang. Nungzui hihziak ua sawina mulkimhuai tawpkhok a tuah lai un leng hihlin in a omkei ua, nek leh tak ziak a haksatna a tuah ziak un leng hihlin in a omkei uhi. Hinkhua a ze-etna, haksatna, sawina leh saptuam sung a thukhat ahong omzek chiang a beidong pah a lungkepah a hawipahte, ze-etna leh haksatna ziak a lungkia a beidong pahte tuh TOUPA muang taktakloute ahi uh.
Eite Lalgam hihlin vual louh a omte ihi uhi (Hebrute 12:28). Huaiziak in Toupa muang peuh lehang chkhmah chiang in hihlin in ki-om ngeilou diing hi. Toupa neilou ginglou mite ngaihtuah mahdih! Hinkhua a haksa a tuah zek chiang uh beidong in amau leh amau hinna kila in a tawp a tung pahpah uhi. Muan diing Toupa a neihlouh ziak or Toupa a muanlouh ziak uh ahi.
I tangtel in bang ana gennawn a le? “Tangte Jerusalem kim a a-om bang in Toupa tuh amite kim ah a om gige, tu akipan tangtawn dong hi” (Sam 125:2). A taktak in leng Jerusalem/zion kim a tang ana om hi. Jesu’ ngei in leng huai tangtung apan Jerusalem gal et in asiatna diing thu a nungzuite kiang ah ana genkhawl hi (Matthai 24). Huai Jerusalem kim a tangte tuni tan in leng omden lai uhi. Chikmah chiang in kisuan ngeilou diing uhi. Tuabang mah in TOUPA tuh amah muangte kim ah omden diing hi. Danial leh a lawmte’n Toupa a muan ziak un TOUPA a kiang uah a omden. Meikuang sung aleng a kiang ua TOUPA a om a, sahang kul sung ah leng TOUPA a kiang uah a om hi. Ei hon chingpa Toupa tuh a lusu in a ihmu kei diing hi (Sam 121:1-8 sim in).