By – Thawngginlian –
Bang a kigelh peuhmah amu leh mukhalou teng inle a theih ding uh deihna a taklat thute ahi. Tulai a advertisement toh kibang ahi. Wikipedia dungzui in “Bang a Gelh” (Writing on the Wall) phrase kum 1638 apan sapkang pau a hong kizang ahita. Maban a thilhoih/thilsia hong tung ngeingei ding a theihchette genna ahi. Huaituh, bang (wall) a kigelh hichitchiatlou; ahihhang a thu/thil hong omding theihchette genna a kizang ahi.
2. Kaldai kumpi Belshazzar kiang ah bel a tatak in maban a a thiltuah ding a lal inn bang (wall) ah va kigelh lemlom ahihdan Daniel in ana chiamteh. Kum tampi paita BC 539 vellai in Kaldai kumpi, Babylon lalgam chih a leng theih, in a lal inn ah nekkhawmna bawl a, niang-leh-tai in om uh. Tua hun in tunglam apan theihsakna lamdang tak kumpi inn hong tung hi. Gelhtu kimulou, khutbom in, bang (wall) ah thuvual khat hong gelh a, lau in kumpipa a khukguh a kitattuah hial. Hiai thuvual simthei leh a khiakna hilh thei a om leh kipahman tamtak kumpipa’chiam ahi. Himahleh, gamsung mipilte leh dawineite nasan in a panpih theikei uh.
3. Mangbang tak a omlai in, Kaldai kumpinu deihna bang in Belshazzar mai a Daniel dinsak in om. Aman chiam a om kipahman enlah kei mah leh bang (wall) a kigelh thuvual kumpipa zak ding in simsak a, a khiakna leng hilh hi. Bang (wall) a kigelhMENE, MENE, TEKEL, UPHARSIN. A hilhchetna: MENE-Pathian in na gam a simta, a beisakta hi, TEKEL-buk in na om a, na ching kei hi, PERES-na gam hawm in a om a, mid leh Persia mite kiang ah piak ahita hi (Daniel 5:26-27). Mawlchik a gen in Belshazzar tung a thutawp genna ahi. A maituah ding a inn bang (wall) ah va kigelh a, tehna a buk in om a a chingzou takei. A lalgam beisak ahi a, kumpi dang kiang a piak hiding a vaihawm khum ahi.
4. Belshazzar tung a hiai mulkimhuai thil a tun hong kipatna hiai bang in Daniel in gen hi.Apa Nebuchadnezzar tung ah Pathian in huham tak in vaihawm a, Pathian nelhsiah a a gamtat ziak in a kumpi hihna suh ahi. Ganhing bang in loupe ne a, daitui thuak in mihing dinmun sang a niamzaw tham a nenniam in om. Pathian thilhihtheihdan a phawk khiak mateng huchibang in a hinna luikhiak ahi. A chiang zaw in Daniel 5:18-21 ah simtheih ding.
5. Hinapi in Belshazzar in apa tungthu apan in zillai ala kei. Huai ziak in atungthu a Pathian vaihawmna Nebuchadnezzar sang in huaise zaw hi. “Huan nang a tapa, aw Belshazzar, hiai teng teng na theih in leng na lungtang na niamkhiak kei hi. Himahleh, van Toupa dem in na kihihsang a; amau na ma ah Toupa inn a tui-um belsuante na lasak a; nang leh na toupate, na zite leh na meiten, huaite in wine na dawn uhi; dangka leh dangka-engte, dal, sik, sing leh suang pathiante, mutheilou, za theilou, theitheiloute bia in na phat a; Pathian a khut a na hatna a omna leh na lampite teng teng neipa na thupibawl kei hi”Daniel in Belshazzar kiang ah a chi (Daniel 5:22-24).Amah thupi bawl a zahtak naksang in Pathian thilsiamte pi bawl zaw Belshazzar ahi. Jerusalem a biakbuk a suangmantam apa’n a gukte zang in ‘dawn’ in ‘ne’ uh. Hiai khelhna ziak in Pathian thangpaihna a puakzak hi. Belshazzar “Khelhna man tuh sihna ahi” (Rome 6:23).A tuah ding thu azak zan in Belshazzar thah in om a, a lalgam leng Persia kumpi Darius kiang a piak ahi.
6. Eite leng tehna a buk in i om gige. I tungtang thu Belshazzar a toh kibang ahihkhak ding thil lauhhuai pi ahi!Apa Nebuchadnezzar in ahihleh 2nd chance atan ziak in a hampha kha a suak.Belshazzar in apa apan zillai lalou a manthatna a tuah banglou in en amah apan zillai la in bit lehang chih ideih ziak a Belshazzar tangthu pulak ihi. Bangteng hileh nitawpni chiang in thutanna iza tei ding a“sikha hoih leh muanhuai, na hihhoih e….na pu kipahna ah lut in” (Matt.5:23) chih izak theihna ding in, a hunlai in, Pa deihdan ngeingaih chiat ni. Pa deihdan lah haihvuallouh in Laisiangthou ah bukim in akimu ngal a! Pa deihdan thei leh zui ding a ikiman kei leh Belshazzar tan bang tang in “buk in na om a na ching kei” (Dan.5:26) chih i lohtak ahi kha ding. Mullit huai mah mah. Pelh theihna lampi omlou hileh lametna bei achihmoh huai lua ding hiven. Ahihhang in huchibang vaihawmna kihtakhuai pumpelhtheihna Jesu’n lampi hong sialsakziak in lametna a lian hi.Hiai lampi zui ding in “Jesu’n hon sam hi hon samsam hi, Jesu’n tuni’n hon sam hi….” Tuni in thupukna la ni; maban itunmun ding lah “Bang a Gelh” ahi ngal a!
*****